Day Trading'de En Çok Kullanılan Emir Tipleri - 1
Önceki bültenlerde Stop/Loss, Stop/Limit gibi farklı emir tiplerini kullandığımı yazmıştım. Bu bültende day trading'de en sık kullanılan emir tiplerinden bahsedeceğim.
Sonuç itibariyle marketlerde yalnızca alış ve satış yapılıyor. Brokerlar, bu alış ve satışların yapılmasına farklı şartlar altında yapılmasına imkan sağlar. Bu şartları da traderlar kendi stratejilerine ve trading stillerine göre belirlerler. Emir tipleri brokerdan brokera farklılık gösterebilir. Her broker her tip emre olanak sağlamayabilir. Bu bültende bahsedilen emir tipleri neredeyse bütün brokerlarda mevcuttur.
1. Market Order (Piyasa Emri)
Piyasa emri, mevcut piyasa fiyatından hemen alım veya satım gerçekleştirilmesini isteyen bir emir türüdür. Al veya sat tuşuna basıldığı anda o anda marketteki alış veya satıl fiyatı ne ise o fiyattan emir anında eşleşir.
Bu emirle fiyat belirtilmez, sadece almak veya satılmak istenilen hisse miktarı girilir ve al veya sat tuşuna basılır. Marketteki karşılığına göre emir eşleşir. Burada bilinmesi gereken önemli nokta, markette istenilen fiyatta arz yok ise, işlem gene de mevcut arz fyatından gerçekleşmesidir.
Örnepin, XYZ hissesinden 100 dolardan 100 adet alınmak istenirse ve o anda markette 100 dolardan 50 adet hisse arzı mevcutsa, geri kalan 50 adet hisse yukarı doğru bir sonraki arz fiyatından eşleşir. Bir sonraki fiyat 101 dolar ise, geri kalan 50 adet hisse 101 dolardan eşleşir ve ortalama alış fiyatı 100 dolar değil de 100.5 dolar olur. Market emrindeki bu durum aşağıda yazan fiyat belirsizliği ve slippage riskini beraberde getirir. Slippage ile ayrıntılı bilgiye bir önceki bültenden de ulaşılınabilir.
Market Emrin Avantajları:
Hız: Emir hemen gerçekleştirilir, böylece piyasada meydana gelen ani fırsatlardan yararlanılabilir.
Basitlik: Kullanımı kolaydır; sadece alım veya satım talebi verilir.
Market Emrin Dezavantajları:
Fiyat Belirsizliği: Emir, mevcut en iyi fiyatlardan gerçekleştirilir, bu da beklenmeyen fiyat hareketleriyle sonuçlanabilir.
Slippage Riski: Özellikle volatil piyasalarda, beklenen fiyat ile gerçekleşen fiyat arasında fark olabilir. Önceki bültende slippage’dan ayrıntılı bahsetmiştim.
2. Limit Order (Limit Emri)
Limit emri, belirlenen veya belirlenenden daha iyi bir fiyattan alım veya satım gerçekleştirilmesini sağlayan bir emir türüdür. Alış işlemi yapılırken daha iyi bir fiyat daha düşük bir fiyattır, zira daha ucuza alış yapılmış olur. Satış işlemi yapılırken de daha iyi bir fiyat daha yüksek bir fiyattır, zira daha pahalıya satılmış olur.
Market belirlenen limit fiyatına geldiğinde; işlem, o limit fiyatından veya volatilite durumunda daha da iyi bir fiyattan gerçekleşir. Bu volatilite sonucun da fiyat daha kötüleşirse işlem gerçekleşmez. Markette enstrüman fiyatı buraya gelene kadar işlem gerçekleşmez.
Örneğin; aşağıdaki NITO hissesinin 27 Ağustos 2024 tarihindeki 5 dakikalık intraday grafiği görülüyor. Marketteki güncel fiyat 0.465 dolar. Zor seçiliyor gibi ancak 0.43 dolardan bir buy limit emri girilmiş durumda. Fiyat 0.43 dolara indiği takdirde emir gerçekleşecek. Fiyat inmezse emir gerçekleşmeyecek.
Fiyat 0.43 dolara indiğinde 0.43 dolardan eşleşebildiği kadar eşleşecek. Bu da şu demek; örneğin markette 0.43 dolardan satılmayı bekleyen (arz) 100 adet NITO hissesi var ise, yalnızca 100 adet satın alınacak. Bu durumda yeni arz gelene kadar 100’den fazla hisse satın alınamaz. Eğer 0.43 dolardan 200 adet buy limit order koymuşsak, bu durumda 100 adet satın alınmış olunacak ve markette 0.43 dolardan 100 adet buy limit order aktif olarak durmaya devam edecektir. Ta ki bu arz gelene kadar, gelmezse emir iptal edilme zamanına kadar açık kalır. Yani fiyat ani bir şekilde 0.43 dolara düşer ama orada kalmaz ve yeni arz gelmezse emrin tümü eşleşmeyebilir. Bu da limit emirlerinin en önemli dezavantajını oluşturur.
Bu gibi emrin tümünün eşleşmemesi durumları için, emri girerken geçerlilik süresini de girmek gerekir. Emrin geçerlilik süresi bültenin ilerleyen kısımlarında açıklanacak.
Limit Emrin Avantajları:
Kontrol: Emir, belirlediğiniz fiyattan veya daha iyi bir fiyattan gerçekleşir, bu da fiyat kontrolü sağlar. Böylece slippage’ın önüne geçmiş olunur.
Risk Yönetimi: Piyasa hareketlerine karşı daha koruyucu bir strateji sunar.
Limit Emrin Dezavantajları:
Gerçekleşmeme Riski: Piyasa fiyatı belirlediğiniz limite ulaşmazsa, emir gerçekleşmeyebilir.
Bekleme Süresi: Emir gerçekleştirilene kadar beklemeniz gerekebilir, bu da fırsat kaçırma riskini artırır.
Time in Force (TIF) - Geçerlilik Süresi
Emir tiplerinin yanı sıra Time in Force denilen emirlerin geçerlilik süreleri de farklılık gösterebilir. Farklı brokerlarda farklı geçerlilik süreleri mevcut olabilir. Bunlardan en yaygın olanları şunlardır,
Günlük Emir (Day Order): Emir, sadece verildiği gün boyunca geçerlidir. Gün sonunda, gerçekleşmezse emir iptal edilir.
İyi İptal Edilene Kadar Emir (Good Till Canceled - GTC): Emir, trader tarafından iptal edilene kadar geçerli kalır. Bu süre genellikle birkaç ay ile sınırlıdır, marketten markete değişiklik gösterebilir.
İyi Tarihine Kadar Emir (Good Till Date - GTD): Emir, trader tarafından belirlenen belirli bir tarihe kadar geçerlidir. Bu tarihten sonra gerçekleşmezse iptal edilir.
Anlık Emir (Immediate or Cancel - IOC): Emir, hemen (anında) gerçekleştirilir ya da kısmen gerçekleştirilir, geri kalanı iptal edilir. Yukarıdaki limit emri örneğinde olduğu gibi, eşleşmeyen miktar markette açık kalmaz ve iptal edilir.
Tümü ya da Hiçbiri (All or None - AON veya Fill or Kill - FOK): Emir, ancak tamamı gerçekleşirse işlem yapılır. Aksi takdirde iptal edilir. Gene yukarıdaki örnekteki emir FOK emri olsaydı hiç eşleşmeyip iptal edilecekti.
Piyasa Dışı Saatlerde Emir (Extended Hours): Bazı brokerlarda, emirler market saatleri dışındaki ama hala işlem yapılabilen, 04:00 - 09:30 arası olan market öncesi (pre-market) ve 16:00-20:00 arası olan market sonrası (after hours) zamanlarda da aktif tutulabilir.
Her brokerın emir geçerlilik süreleri konusunda farklı özellikleri olabilir, bu nedenle kullandığınız brokerın emir türlerini ve sürelerini kontrol etmek önemlidir.
Diğer emir tiplerini bir sonraki bültende incelemeye devam edeceğim.