Trading Planlamaya Giriş
Trading Plan #1
"Planlamayı başaramamak, başaramamayı planlamaktır" Benjamin Franklin
Yukarıda Benjamin Franklin’e ait olduğu söylenen “If you plan to fail, you fail to plan” sözün kendimce tercümesini yazdım. Farklı tercümeler de buldum ancak, benimkisi kulağa daha uygun geliyor. Bu söz biraz sert olmasına karşın yeterince net.
Trading planlamasından önceki bültende bahsetmiştim. Herhangi bir girişim, iş veya proje için mutlaka planlama yapmak ve bu plana uymak gerekir. Ne şekilde olursa olsun trading’de kazanç elde etmek için ile ciddi bir şekilde ilgilenmek gerekir ve bunun yolu da planlamadan geçer. Burada eklemeliyim ki, her yapılan ve uyulan plan başarıya götürür diye bir kural yok, ancak hedefe ulaşma ihtimalinin plan yaparak arttırılacağı kesin. Mutlaka plansız başarılar veya ulaşılan hedefler vardır. Burada bahsettiğim nadir durumlar değil, ihtimalin daha yüksek olduğu durumlardır.
Bireysel Traderların Çoğu Kaybeder
Plan yapmanın ve ona uymanın tradingdeki önemini vurgulamak için tradingdeki kaybetme oranın ne kadar yüksek olduğunu inceleyelim. Bireysel tradeların çoğunun kaybettiği şeklinde bir söylenti, bir rivayet vardır. Bunu %95lere kadar çıktığı söylenir. Bunun doğruluğunu gösteren bir kısım araştırmaya ulaşabildim. Bunlar şu şekilde:
Avrupa Birliği’nin menkul kıymetler piyasaları düzenleyicisi olan Avrupa Menkul Kıymet ve Piyasalar Kurumu (ESMA) bu kuruma bağlı aracı kurumların kazançlı hesapların oranını açıklamayı şart koşuyor. Bu raporlara göre kaybeden hesapların ortalaması %70 ve %80 arasında değişiyor (What retail traders losing-money 2023, Retail broker clients profitability reloaded a year into esma). Ancak bu oranın daha yüksek olduğunu varsayabiliriz, zira bunlar yalnızca hala açık ve aktif hesaplar, kapatılan hesaplar bu orana dahil değil. Kapanmış hesapları da eklersek oran kesinlikle yükselecektir.
Comparing ESMA CFDs Disclosures, September 2023 by Anya Aratovskaya
Brezilya’daki 1600 trader arasında yapılan araştırmada day traderların %97’si kaybediyor (Day Trading for a Living).
Hindistan’da yapılan bir çalışmada (Study - Analysis of Profit and Loss of Individual Traders dealing in Equity F&O Segment) traderların %89’u kaybediyor.
Tayvan’da traderlar arasında yapılan bir araştırmada %1’den daha azı net kar edebiliyor (The cross-section of speculator skill: Evidence from day trading).
1991 ve 1996 yılları arasındaki 66465 hesap ortalama olarak piyasadan %6.5 daha kötü performans gösterdiği sonucuna ulaşmış (Trading Is Hazardous to Your Wealth: The Common Stock Investment Performance of Individual Investors).
Gene Tayvan’daki başka bir araştırma (Do Day Traders Rationally Learn About Their Ability?) traderların %85’inin 3 sene içerisinde tradingi bıraktığını göstermiş.
Day traderlar arasındaki başka bir araştırma (The cross-section of speculator skill: Evidence from day trading), %1’den daha azının net karlı olduğunu belirtiyor.
Trading sıfır toplamlı bir oyun (yani sistemdeki tüm katılımcıların kazanç ve kayıplarının sıfır olduğu) olarak bilinir ve görülür. Böyle olsa bile kazanmak zaten kolay değildir, zira sizin kazancınız başkasının kaybı olabilir. Ancak gerçekte olan sıfır toplamlı değil, eksi toplamlı bir oyundur. Aracı kurum ücretleri, komisyonları bir de üstüne spread (alış ve satış arasındaki fiyat farkı) eklenince sonuçta brüt olarak karda olunsa bile nette ekside olunabilir. Zaten kaybetme ihtimalinin bu kadar yüksek olduğu bir ortamda plansızlığı eklemek pek akıllıca olmaz.
Trading Plan Bölümleri
Önceki bültende Van Tharp’ın trading plan hazırlanırken cevaplanması gereken soruları paylaşmıştım. Trading plan bülten serisinde, trading plan hazırlanırken bu soruların cevaplamaya da çalışacağım. Bu anlamda, tradingi planı bölümlere ayırmakta fayda var;
Hedef / Amaç: Trading ile neye ulaşmak istiyorum? Nihai hedef nedir?
Kaynaklar ve ihtiyaçlar: Hedefe giderken başlangıçta elimde neler var ve nelere ihtiyacım var?
Strateji ve taktikler: Hedefe giden yolda neyi nasıl yapacağım?
Günlük (journaling) ve istatistik tutma: Strateji ve taktikler doğru mu, sistem çalışıyor mu?
Rutinler: Trading öncesinde, esnasında, sonrasında ve hedefe gitmek için gerekli rutinler nelerdir nasıl uygulanır?
Hatalar ve Düzeltmeler: Hangi hataları yapıyorum ve nasıl düzelteceğim?
Ödüller: Plana uyduğum ve hedefe yaklaştıkça kendimi nasıl ödüllendireceğim?
Psikoloji / Geliştirme: Tradingde duygusallığa yenik düşmemek ve daha iyi bir trader olmak için neler yapılabilir?
Bu sıra ile trading plan serisine önümüzdeki bültende başlayacağım.
Her Bültene Bir Trade
Üzerinden fazlaca zaman geçmiş tradeleri paylaşmak istemiyorum. Geçen hafta bülten hazırlamamayla aynı sebepten ötürü trade etmediğim için geçen haftadan paylaşacağım bir trade maalesef yok. Bir önceki haftanın da üzerinden yeterince zaman geçtiği için paylaşmak istemiyorum. Bu nedenle bu bülten tradesiz kalacak.
Kapanış Notu
Son bültende belirttiğim gibi, henüz bültenlerin çıkış günleri ve sayısı sabitlenemedi. Geçen hafta yoğun seyahat nedeniyle daha bültenin başlarında bir hafta ara vermek durumunda kaldım. Böyle olmaması gerekir, belirli bir rutin olmalı ve ona ne olursa olsun bağlı kalınmalı. Bu trading için ve fikrimce hayatın her alanı için mühim. Bu da bu bültenin henüz bir rutini olmadığına dair bir özeleştiri olsun.
Tradingde rutinlerin ve alışkanlıkların önemine sıklıkla değineceğim. Benim için trading ile normal yaşam arasında arasında sıkı bir bağlantı olduğu için, hayatın rutinler kümesinden oluşmasına inanırım. Tradingdeki rutinler de bunun sadece bir alt kümesi olmalı.