Trading Günlüğü ve İstatistikleri - 2
Trading Plan #7. En son Trading Plan'ın günlük tutma, geçmiş pozisyonların analizi ile ilgili günlük ve istatistik tutmada kalmıştım.
Trading günlüğü ve istastikleri ile ilgili ilk bültene buraya tıklayarak ulaşılınabilir. Trading günlüğü tutmak ve istatistikleri takip etmek özellikle day tradingde sadece faydalı değil mecburidir. Day tradingde piyasalar hareketlidir. Hareketli değilse zaten day trading yapmanın anlamı yoktur. Bu hareketli piyasalarda fazla sayıda pozisyon açılabilir. Böyle hareketli bir ortamda fazla sayıda pozisyon açılması piyasaya maruz kalmayı arttırır ve bu da hata yapma ihtimalini yükseltir. İnsan psikolojisinin de buna etkisi çoktur. Bu hataların düzeltilmesi ve ileride yapılmasının azaltılması için sonuçlar yakın takip edilmedilir.
Her şeye bir plan ve strateji ile başlanır. Bunlar hazır olduktan sonra uygulamanın planla örtüşmediğini anlamak için günlük ve istatistik tutmak mecburidir. Aksi halde, plana uyuluyor mu ve hedef yönünde doğru yolda ilerleniyor mu anlaşılamaz. Bu sonuçların takibi sayesinde şunlar anlaşılır:
Plana uyuluyorsa ve sonuçlar beklendiği gibiyse sorun yoktur ve aynı şekilde devam edilmelidir.
Plana uyuluyorsa ve sonuçlar beklendiği gibi değilde, plan ile gerçek arasındaki uyuşmazlık bulunmalı ve gereken düzeltme yapılmalıdır.
Plana uyulmuyorsa, uymama nedenleri tespit edilmeli ve ortadan kaldırılmalıdır.
İşte bu durumlarda neyin yanlış gittiğini anlamak için geçmiş pozisyonların verilerine ve istatistiklerini ihiyaç duyulur. Bu istatisklerin bazılarına bundan önceki intraday long stratejisi çalışmaları ile ilgili bültende değilmiştim. Şimdi bunlara daha ayrıntılı bakalım.
Toplam Trade Sayısı
Geriye dönük testlerde beklenen trade sayısından çok ya da az trade çıkıyor mu ve çıkıyorsa neden az ya da çok diye incelenmesi gerekir. Azsa, strateji gir emri veriyor ve girilmiyor mu ya da tersi stratejinin gir demediği yerlerde giriş yapılıyor mu diye kontrol edilmesi gerekir. İki durumda da kurallara uymayıp anlık karar veriliyor mu incelenmesi gerekir.
Toplam Getiri
Toplam bakiyeye göre mevcut tradelerin ne kadar getirisi olmuş buna bakılır. Toplam getiriye bakılarak bırakılmaz. Neticede toplam getiri pozisyon getirisi toplamları olduğu için, pozisyonların getiri ayrıntısına girmek gerekir.
Kazanan Pozisyonların Ortalaması
Sadece kazanan pozisyonlarının ortalama getirisine bakılır.
Kaybeden Pozisyonların Ortalaması
Sadece kaybeden pozisyonlarının ortalama getirisine bakılır.
Ödül / Risk Oranı
Ödül/risk oranı kavramını Trading Stratejisi adlı bültende ayrıntılı açıklamıştım. Yukarıdaki iki parametrenin oranına bakılır. Böylece her kazanan pozisyon için kaybedilen pozisyon miktarı görülür. Bu oranın, kazanma oranıyla olan ilişkisi stratejinin toplamda karlı olup olmadığını gösterir.
Kazanma Oranı
Kar etmiş yani kazanan pozisyonların toplam pozisyonlara oranıdır. Bu oran ödül / risk oranı ile yakından ilişkilidir.
Örneğin, ödül / risk oranı 1 olan bir durumda, kazanan pozisyonların getiri oranı ile kaybeden pozisyonların getiri (zarar olduğu için aslında götürü) oranı aynıdır. Eğer kazanan ve kaybeden pozisyonların sayıları aynı yani kazanma oranı %50 olursa, masrafları göz ardı edildği durumda bu strateji kar ya da zarar etmez (break-even). Daha açık olması için, ortalamada 100 dolar kazanıyor ve ortalamada 100 dolar kaybedildiğini varsayalım. 100 pozisyonun 50’sinin kazandığı ve 50’sinin kaybettiğini yani kazanma oranının 50 / 100 = %50 olduğu durumda, 100 dolar x 50 - 100 dolar x 50 = 0 dolar getiri olacaktır.
Böyle bir durumda karlılık elde etmek için yapılacaklar şunlardır:
Ödül / risk oranını arttırmak: ortamalada kazanan pozisyonların getirisi, ortalamada kaybeden pozisyonların götürüsünden daha çok olur ve kazanan pozisyon oranı % 50 olursa sonuç karlı olur. Örneğin ödül / risk oranı 1.01 diyelim. 101 dolar x 50 - 100 dolar x 50 = 50 dolar getiri olacaktır. Çok ufak bir artış bile uzun vadede pozitif etki eder.
Kazanma oranını arttırmak (ödül/risk oranı aynı kalsa bile): Aynı örnekten devam ederek, kazanma oranı %51’e çıkarsa, 100 dolar x 51 - 100 dolar - 49 = 200 dolar getiri. Gene yalnızca %1’lik bir artış (hatta daha ufağı bile) toplam getiriyi uzun vadede çok etkiler.
İkisinin de arttırılması: Tabi ikisinin de arttırıldığı durum karlılığı çok daha fazla etkileyecektir.
Maksimum Drawdown
Drawdown bakiyenin pozisyonlar boyunca yaşadığı düşüştür. Yani her kaybeden trade ile başlayan kaybetme serisi diyebiliriz. Kaybeden bir pozisyon ile başlayan ve serinin bittiği zamana kadarki toplam zarardır. Örneğin;
İlk eden pozisyon, getiri -%3: Drawdown başlar ve -%3 olur.
Ardından gelen pozisyon, getiri -2%: Drawdown devam eder önceki drawdown ile toplanarak -%5 olur.
Bir sonraki pozisyon, getiri 4%. Bu pozisyonla beraber drawdown -5% + %4 = -1% olur. Hala eksi olduğu için drawdown devam eder.
Bir sonraki pozisyon, getiri -%1. Drawdown, -%2.
Bir sonraki pozisyon, getiri %3. Bu pozisyonla beraber artık drawdown artıya geçmiştir (-%2 + %3 = %1). Böylece drawdown bitmiştir. Yeniden kaybeden bir pozisyon olması durumunda, drawdrown tekrar başlar.
Belirli bir pozisyon sayısı veya süreç sonrasında, drawdown’un ulaştığı en yüksek seviye, en yüksek kayıp yaşanan seriyi gösterir. Bu seri ile de stratejinin kötü performans sergilediği hallerin ne kadar kötü olduğu görülür. Bu da stratejinin ne kadar uygun olduğunu gösterir.
Drawdownların yüksek olduğu bir strateji her tradera veya her bakiyeye uygun olmayabilir. Getiri grafiğinin çok dalgalı olmadığı stratejiler her zaman daha çok tercih edilir.
Aynı Anda Açık Pozisyon Sayısı (Max Open Trades)
Eğer birden fazla market veya hisse senedi takip ediliyorsa, iki markette yakın zamanlarda giriş emri gelebilir. Yani takip edilen marketlerde pozisyonlar kapanmadan giriş yapılırsa aynı anca açık pozisyonların sayısı artacaktır. Pozisyon miktarının toplam bakiyeye oranına göre tek seferde açılabilecek pozisyon sayısı farklılık gösterir.
Eğer ki pozisyon büyüklüğü bakiye miktarının %10’u ise, 10 tane açık pozisyon olduktan sonra yeni pozisyon açılamayacaktır. Bu istenmeyen bir durum ise, pozisyon büyüklüğü buna göre planlanmalıdır. Aynı anda açık pozisyon sayısının aşağı yukarı kaç olacağı backtestler sonucunda ortaya çıkar. Önceki bültenlerimdeki strateji oluşturma çalışmalarımda bunun örneklerini görmüştük. Strateji aynı anda 20 adet pozisyon açabileceğini öngörüyorsa, pozisyon büyüklüğü en çok bakiyenin %20’si olarak belirlenmelidir.
Stratejinin uygulanmasından sonra tek seferde açılan pozisyon sayısı çok az kalıyor ve bakiye kullanılmadan duruyorsa, pozisyon miktarı büyültebilir veya takip edilen market miktarı arttırılabilir. Bunlar yapılmak zorunda değildir, daha agresifleşmek istenirse uygulanabilecek seçeneklerdir.
En Yüksek Kar (Max Return)
Bakılan peryot içerisindeki en yüksek kar edilmiş pozisyona bakmak genel olarak stratejinin, bu ve bunun gibi yüksek kar edilen, normalin dışında gerçekleşen sıradışı (outlier) pozisyonlar olmandan nasıl performans gösterdiğini görmeye faydası olur.
En Yüksek Zarar (Min Return)
Aynı şekilde en yüksek zarar edilen pozisyonlar olmasaydı ne olurdu diye incelemek optimizasyon için faydalıdır.
Ortalama Pozisyonda Kalma Süresi (Average Hold Time)
Day tradingden bahsettiğimiz için pozisyonda kalma süresi önemlidir. Bu da pozisyon kapandığı zaman ile giriş yaptığı zaman arasındaki süredir. Öncelikle doğru zamanda giriş ve karlı ya da zararlı bir şekilde gene doğru zamanda çıkış yapılıyor mu diye kontrol edilmelidir. Burada bir sorun olmadığı varsayılırsa, kazanan ve kaybeden pozisyonların süresinde bir model ya da kalıp var mı diye bakmak gene optimizasyon için faydalı olur.
Komisyonlar / Masraflar
Son olarak masraflar da incelenmelidir. Strateji masraflar göz ardı edildiğinde karlı olsa bile net kar çok yüksek olmayabilir. Bunun çok fazla pozisyona giriş çıkış yapılması, pozisyon büyüklüğünün yanlış hesaplanması gibi sebepleri olabilir. Forward test yapılırken backtestte görülmeyen komisyonların etkisi çok iyi görülür. Komisyonlar stratejinin karlılığını alıp götürmemelidir. Bu verilere bakarak farklı giriş ya da çıkış kuralları oluşturulabilir veya başka brokerlar araştırılabilir.
Hep tekrar ettiğim gibi, planla başlanan ve aksiyon ile devam eden süreç, kontrol ve takip ile devam etmelidir. Öncelikle plana uyulup uyulmadığı anlaşılmalıdır. Buna önceki bültende değindim. Uyulmuyorsa sebepleri bulunup bunları elden geldiğince ortadan kaldırmalıdır.
Plana uyulduğu durumlarda da sonuçlar istenilediği gibi çıkmayabilir. Burada da bu bültende bahsedilen veri takibi yapılarak nelerin beklendiği gibi olmadığı, neden böyle olmadığı tespit edilip gereken düzeltmeler yapılmalıdır.
Aslında bu süreç genel olarak her hangi bir alanda hedefe ulaşmak için gereken süreçtir. Ray Dalio’nun İlkeler (Principles) adlı mükemmel kitabında anlattığı başarıya ulaşmak için geren 5 adımdan farksızdır.
Önce hedefler belirlenir, sonra sorunlarla karşılaşılır, sebepleri tespit edilir, sistem yeniden dizayn edilir ve yürürlüğe konur. Bu nedenle Trading Günlüğü ve istatistiklerini tutmak olmazsa olmazdır.